6 Şubat’ta meydana gelen depremlerin ardından bölgedeki binaların risk durumları, yapılan incelemelerle netleştiriliyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı ekipler hasar tespit çalışmalarında nasıl bir süreç yürütüyor? Evlerin aldığı hasar hangi aşamalardan sonra kayıt altına alınıyor? Haberimizde derledik.
Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen illerde, binalarda oluşan hasarın tespiti için çalışmalar sürüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ekipleri dünya standartlarına göre yürüttükleri çalışmalarla binaların hasar durumunu belirleyerek sisteme veri girişi sağlıyor.
Hasar tespitiyle, deprem dayanıklılık testi sıklıkla karıştırılıyor. İkisi amacı ve yapılma yöntemiyle tamamen farklı testler.Türkiye’de deprem sonrası hasar tespiti 3 aşamalı olarak yapılıyor. Birinci aşamada amaç afetin etkisini belirleme… Bu aşamada özel yazılımlı İHA ve dronlar kullanılıyor. Yıkık binalar ve üzerinde çalışılacak olan alanın büyüklüğü havadan tespit ediliyor.
İkinci aşamada inşaat mühendisleri ve diğer ekipler saha çalışmasına başlıyor. Bu çalışmadan elde edilen veriler sisteme aktarılıyor.
Üçüncü aşamada ise ana merkezlerdeki riskli görülen noktalarda özel cihazlarla incelemeler yapılıyor.
Uzman ekiplerce yapılan bu hasar tespiti göz ile yapılan bir inceleme… Bu incelemenin standardının da mevzuatının da tüm dünyada bu şekilde olduğu belirtiliyor. Hasar tespitinde mühendisler taşıyıcı sistemde deprem kaynaklı bir hasarın olup olmadığına bakıyor. Kolon ve kirişlerde hasar ve burkulma, kesme, çatlama gibi durumlar inceleniyor.
Hasar tespitinde binanın yaşı, eski ya da yeni olup olmadığı değerlendirilmiyor. Betonuna ya da demirinin nasıl olduğuna bakılmıyor. Zira dünya standardında yapılan hasar tespitlerinde de bu incelemelere yer verilmiyor.
Binalar, durumlarına göre hasarsız, az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı, acil yıkılacak ve yıkık olarak 6 sınıfta değerlendiriliyor. Hasarsız ve az hasarlı binalar kullanılabilecek durumdayken orta hasarlı binaların detaylı deprem performanslarının değerlendirilmesi gerekiyor. Ağır hasarlı ve acil yıkılacak binaların kesinlikle kullanılmaması ve kontrollü bir şekilde yıkımının gerçekleştirilmesi ise zorunlu.
Binalara ait kriterlere göre belirlenen hasar durumu e-devlet ya da www.hasartespit.gov.tr adresinden öğrenilebiliyor. Binasının hasar durumu için tespit yaptırmak isteyenler bu adreslerden ya da afet bölgelerindeki mobil iletişim merkezlerinden başvuruda bulunabiliyor.
Grafik: Ayhan Akgün
